დავით IV აღმაშენებელი, რომელიც ცნობილია როგორც ერთ-ერთი უდიდესი მეფე საქართველოს ისტორიაში, იყო ბაგრატიონთა დინასტიის წარმომადგენელი და ქვეყნის გამაერთიანებელი.
მისი მეფობა (1089-1125) საქართველოს “ოქროს ხანის” დასაწყისად ითვლება. დავითმა თავისი ცხოვრება მიუძღვნა ქვეყნის გაძლიერებას, კულტურულ აღმავლობას და მტრისგან საქართველოს დაცვას.
ადრეული ცხოვრება
დავით ბაგრატიონი დაიბადა 1073 წელს. იგი იყო საქართველოს მეფის, გიორგი II-ის ვაჟი. ახალგაზრდა დავითის სულიერი და პოლიტიკური აღზრდა მოხდა საქართველოს მმართველობის რთულ პერიოდში, როცა ქვეყანა სელჩუკთა შემოსევების გამო დასუსტებული იყო.
1089 წელს, 16 წლის ასაკში, დავითმა მამის გადადგომის შემდეგ დაიკავა მეფის ტახტი. ეს იყო მძიმე დრო, როდესაც ქვეყნის დიდი ნაწილი სელჩუკთა მფლობელობის ქვეშ იმყოფებოდა, და ქართველ ხალხს უჭირდა პოლიტიკური და ეკონომიკური სტაბილურობის შენარჩუნება.
საქართველოს გაერთიანება
დავითმა მეფობის დასაწყისშივე დაიწყო სელჩუკების წინააღმდეგ ბრძოლა. მისი მთავარი მიღწევები ამ მიმართულებით იყო:
გიორგი ჩუბინაშვილის ლაშქრობა, რომელმაც ქართველთა ჯარი გააძლიერა და მოწინააღმდეგის ძალები შეასუსტა. 1104 წელს ერანის დიდი ნაწილი დავითის მმართველობის ქვეშ გადავიდა.
1121 წელს დავითმა მოიპოვა გადამწყვეტი გამარჯვება დიდგორის ბრძოლაში, რაც ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე დიდ ტრიუმფად საქართველოს სამხედრო ისტორიაში. ამ გამარჯვებამ დაასრულა სელჩუკების გავლენა რეგიონში და საქართველოს გზა გაუხსნა ერთიანობისა და აღმავლობისკენ.
კულტურული აღორძინება
დავითის მეფობა არა მხოლოდ სამხედრო გამარჯვებებით გამოირჩეოდა, არამედ დიდი კულტურული და ეკონომიკური აღორძინებით.
დავითმა გელათის მონასტერი ააშენა, რომელიც გახდა განათლების, მეცნიერებისა და ხელოვნების ცენტრი.
მისი ინიციატივით შექმნილი იყო გელათის აკადემია და წვლილი შეიტანა საქართველოს კულტურულ და ინტელექტუალურ განვითარებაში.
ქვეყანაში გაატარა ადმინისტრაციული რეფორმები, რამაც ხელი შეუწყო სამეფო ხელისუფლების ცენტრალიზაციას და ეკონომიკის გაძლიერებას.
პირადი ცხოვრება
დავით აღმაშენებელი ორჯერ იყო დაქორწინებული. მისი პირველი ცოლი, რუსი თავადის ასული, პოლიტიკურ მიზეზებს უკავშირდებოდა.
მეორე ქორწინება შედგა ოს თავადის ასულთან, რომელიც ქართველი არისტოკრატიის გაერთიანებას ისახავდა მიზნად. დავითს ოთხი შვილი ჰყავდა, მათ შორის დემეტრე I, რომელიც მისი მემკვიდრე გახდა.
მემკვიდრეობა
1125 წელს, დავით აღმაშენებელი გარდაიცვალა და დაკრძალულია გელათის მონასტერში.
მისი მეფობა აღიარებულია როგორც საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული პერიოდი, როდესაც ქვეყანა ძლიერ, ერთიან და კულტურულად გამორჩეულ სახელმწიფოდ იქცა.
დავით IV-ს “აღმაშენებლის” ეპითეტი მას არა მხოლოდ ქვეყნის გამაერთიანებლის, არამედ მორწმუნე და სამართლიანი მეფის სახელსაც ანიჭებს. მისი ცხოვრება და მიღწევები დღემდე რჩება ქართული ერის შთაგონების წყაროდ.
